Op 18 februari 1819 werd Gustave Callier geboren. Als schepen van Onderwijs van de stad Gent investeerde hij sterk in de uitbouw van het stedelijk onderwijsnet. Dankzij hem kwam er onder meer een schooltje op het Kramersplein, het gebouw waar vandaag Liberas/Liberaal Archief gevestigd is. In Van Andriesschool tot Zondernaamstraat verscheen zijn biografie.
Gustave Callier was de zoon van een bemiddeld koopman en studeerde aan het Gentse atheneum, waar hij in 1837 primus in de retorica werd. Op de prijsuitreiking viel hem, als beste van zijn jaar, de eer te beurt om de aanwezigen toe te spreken. De jongeman weigerde zich echter te beperken tot de klassieke woorden van dank en tot verbijstering van zijn publiek hield hij ook een vurig pleidooi voor de invoering van algemeen en verplicht lager onderwijs. Hij studeerde geschiedenis en filosofie aan de Gentse universiteit, kwam er in de ban van de Franse filosoof François Huet, en werd zijn assistent. In 1846 richtten ze samen de Société Huet op, een vermaarde debatgroep van professoren en oud-studenten van de Gentse universiteit. De groep viel in 1850 onder zware druk uiteen maar de leden werden centrale figuren in de progressief-liberale beweging, die in de Société littéraire gantoise een nieuw forum vond. Callier werd er een van de leidende figuren.
Schepen van Onderwijs
Gustave Callier werd in 1853 buitengewoon en in 1860 gewoon hoogleraar in de wijsbegeerte. Het klassieke ex-cathedraonderwijs verving hij door debatlessen, waarbij de studenten en de professor een open discussie aangingen over de klassieke filosofische denkbeelden. Sinds zijn samenwerking met Huet was hij de Kerk blijven bekritiseren. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1856 werd Callier door Charles de Kerchove naar voren geschoven als tegenkandidaat van de klerikalen van Judocus Delehaye. De liberalen verwierven in 1857 weer de meerderheid in het stadhuis en Callier was, samen met Adolph Dubois en Jules de Hemptinne, verkozen. In 1858 werd Callier schepen, bevoegd voor Financiën, Belastingen en Schone Kunsten, maar bovenal voor Openbaar Onderwijs. Op vijf jaar tijd slaagde hij erin om vijftien nieuwe stadsscholen te openen of uit te breiden en zowel het aantal leerlingen in de kosteloze scholen als het aantal leerkrachten te verdubbelen. Het loon van de leerkrachten werd verhoogd en er werd een opvang voor gepensioneerde leerkrachten georganiseerd. Ook hun opleiding werd verder geprofessionaliseerd. Het laatste agendapunt van zijn beleidsplan, de invoering van een leerplicht, was weliswaar vooral symbolisch maar getuigde van zijn consequente strijd voor emancipatie. Callier verzette op enkele jaren tijd enorm veel werk en bezorgde het stedelijk onderwijs in Gent een unieke positie in België.
Nagedachtenis
Op 9 september 1863 overleed hij plots, en getrouw aan zijn overtuiging werd hij burgerlijk begraven op het kerkhof aan de Dampoort. Dat leverde andermaal een conflict op met de Gentse bisschop die zich verzette tegen de begrafenis van Callier – als notoire vrijdenker – in gewijde grond, een kwestie die tot in het parlement voor beroering zorgde. De nagedachtenis van Callier werd op verschillende manieren levend gehouden. Zijn beide zonen Albert en Hippolyte drukten hun vaders voetstappen en waren onder meer de drijvende krachten achter de oprichting en redactie van de krant La Flandre Libérale. Beiden waren ook gehuwd met een dochter van François Laurent, die de onderwijsstrijd van Callier voortzette. Onder impuls van Laurent werd in 1868 de Société Callier opgericht, die gedurende vele decennia zou instaan voor de fondsenwerving voor het Gentse volwassenenonderwijs. In de Callierschool, eerst aan het Sint-Annaplein en later in de Krevelstraat, werd een grote marmeren gedenkplaat met portretmedaillon onthuld. De naam Callierschool verhuisde vervolgens naar de stadsschool in de Sint-Bernadettestraat. In 1906 kreeg het verlengde van de Dierentuinlaan zijn naam. Bij de sluiting van het kerkhof aan de Dampoort (1877) werd zijn stoffelijk overschot overgebracht naar de Westerbegraafplaats, waar in het park een eenvoudig grafmonument werd opgetrokken. Hij werd er herbegraven in een familiekelder waar, naast zijn twee zonen, ook François Laurent een laatste rustplaats vond.
(Bron: Van Andriesschool tot Zondernaamstraat. Gids door 150 jaar liberaal leven te Gent, Bart D’hondt, Liberas/Liberaal Archief & Snoeck, 2014)
Klik hier voor de inventaris van het archief van de Société Callier.
Klik hier voor een afbeelding van de Callierschool.
