Menu
Archief Koninklijke Gentse Kapperskring
Collectie
woensdag 16 februari 2022
Geschreven door: Peter Laroy

Bij het uitschrijven van de nieuwe missie voor Liberas (voorheen Liberaal Archief) in 2016 kwamen als werkingsterrein ook de vele uitingen van het vrije denken en handelen in beeld. Sindsdien is ook het verzamelen en bewaren van archieven van beroepsorganisaties opgenomen in het collectieplan. Een van de eerste realisaties op dit gebied vormde de archiefoverdracht van de Unie van Belgische Kappers in 2019 (voornamelijk foto’s en documentair materiaal). De nationale federatie spoorde de regionale kringen aan om archief over te maken aan Liberas. Als gevolg van deze oproep deponeerde de Koninklijke Gentse Kapperskring (KoGeKa) in de loop van 2021 zijn historische archief bij Liberas.

De Gentse vereniging is de officiële erfgenaam van de Cercle des Coiffeurs de Gand, in 1893 opgericht naar aanleiding van protest van de kappersgasten tegen de te hoge werkdruk. De werknemers verenigden zich toen om meer vrijaf te krijgen en het zondagswerk (meestal tot in de vooravond) in te perken. Om deze eisen met vereende krachten aan te pakken, sloegen ook de Gentse werkgevers de handen in elkaar en stichtten een eigen lokale beroepsfederatie.

Guldenboek Vrije Meester Haarkappers (1938-1969). Het Guldenboek bevat tekeningen die de brug maken tussen de beroepsgilde van de haarkappers en thuisstad Gent – Interprovinciale Wedstrijd van Oost-Vlaanderen, 27 januari 1963

De Cercle des Coiffeurs stond verder in voor de opleiding van de haarkappers in de stad, fungeerde als aankoopcentrale (voornamelijk voor hygiënische producten zoals zeep en parfums) en verzorgde van bij het begin de promotie van het beroep via perscontacten. In 1905 sloot de Gentse vereniging aan bij het toen opgerichte Nationaal Verbond der Haarkappers in België. Na de Eerste Wereldoorlog ontstonden nevenorganisaties, zoals de Barbierbond en de Cercle des Coiffeurs de Dames. De Gentse kappers verenigden zich na de Tweede Wereldoorlog in de Beroepsvereniging der Meester-Coiffeurs van Gent, en in 1968 volgde versmelting met de reeds enkele decennia bestaande Studiekring Vrije Meester Haarkappers. De vereniging kreeg inmiddels ook het recht om zich ‘Koninklijk’ te noemen: de Koninklijke Gentse Kapperskring (KoGeKa) was een feit en bestaat anno 2021 nog steeds.

Ontwerp Vlag Beroepsvereniging der Meester-Coiffeurs van Gent (1954). Het KoGeKa-archief bevat schetsen van de ontwerpen van de verenigingsvlag.

In 1905 lag de kring mee aan de basis van de Vrije Haarkappersschool, geïnspireerd door gelijkaardige initiatieven in Brussel en Antwerpen.

Het KoGeKa-archief bevat de klassieke elementen van een verenigingsarchief: statuten, verslagen, briefwisseling en stukken rond jubilea en andere gezelligheidsbijeenkomsten. Door de levenscyclus die iedere vereniging ondergaat, is niet iedere periode even goed gedocumenteerd. Er is weinig bewaard over sectoronderhandelingen of over prijszetting, enkele afspraken uit het verslagboek uit de beginjaren terzijde gelaten. Over het kappersberoep (en de evolutie ervan) bieden de stukken veel informatie.

Voorontwerp folder Provinciale Beroepsleergangen voor Kappers Gent (s.d.). Praktische informatie over en beelden van de kappersstiel, getekend door F.A. Claeys, opschrift met potlood met aanduiding oplage (‘bijv. 250 ex.’).

Daarnaast werden ook diskettes met ruim tweehonderd digitale bestanden (1996-2005) geschonken, voornamelijk aankondigingen van activiteiten maar ook verslagen van bestuursvergaderingen en ledenadministratie. Deze bestanden zijn verwerkt en opgeladen in het e-depot StrongRoom, zodat een duurzame bewaring gegarandeerd is. Door de diversiteit en de meer dan 125-jarige geschiedenis biedt het KoGeKa-archief mogelijkheden voor lokale historici maar ook voor onderzoekers uit diverse disciplines.

Meer informatie

De inventaris van het archief van de Gentse Kapperskring (KoGeKa) (Liberas, archief nr. 2015) is opgesteld door Florian Van de Walle en toegankelijk via www.liberas.eu. Het archief is raadpleegbaar onder voorwaarden. Gelijkaardige archieven van beroepsfederaties (nationaal, regionaal of lokaal) zijn steeds welkom. Contacteer hiervoor Liberas-relatiebeheerder Bruno.VanVerdeghem@liberas.eu

(Deze bijdrage is een ingekorte versie van een artikel dat verscheen in Archieflink, januari 2022)