Eind april 2023 trokken de educatief medewerkers van Liberas een maand lang naar verscheidene scholen in Vlaanderen en lieten kinderen kennismaken met de werking van een archief en ‘beestige porseleinkaarten’. Aanleiding van deze workshop was Erfgoeddag 2023 – met de daaraan gekoppelde Erfgoedweek. Deze stond in 2023 in het teken van dieren.

In 2022 lanceerde FARO (het steunpunt voor cultureel erfgoed) in het kader van erfgoedweek voor het eerst “erfgoedklasbakken”, waarbij erfgoedmedewerkers naar klassen gaan en workshops geven over erfgoed. Omwille van het succes hiervan, werd beslist om ook dit jaar aan de erfgoedklasbakken deel te nemen. Waar Liberas in 2022 twee erfgoedklasbakken aanbood (Archief, wablief? en Maak je eigen porseleinkaart) zetten we in 2023 volledig in op de erfgoedklasbak Beestige porseleinkaarten. Deze workshop bestaat uit een inleidende les en een creatief gedeelte waar de kinderen zelf de handen uit de mouwen mogen steken. Doelgroep van deze erfgoedklasbakken zijn lagere schoolkinderen van de tweede en derde graad.

Archief?

Alvorens creatief aan de slag te gaan kregen de leerlingen een korte les over de werking van een archief. Voor velen was dit een nog volledig onbekende wereld. Enkele voorbeelden van archiefstukken werden getoond: een ingebonden krant (Het Laatste Nieuws) uit 1894 om te demonstreren hoe papier veroudert, digitaal archief (diskettes, CD, DVD, audiocassette), oude schoolschriftjes, een collectebus… De inleidende les werd afgesloten met de vraag wat de leerlingen zelf zouden willen bewaren voor later en waarom. Hier mochten ze even over nadenken en vervolgens hun antwoorden delen met de klas. Dit leverde enkele leuke reacties op, zoals een leerling die graag “vriendschap” wou bewaren. De kinderen mochten hun antwoordkaartje in een archiefdoos steken: het begin van hun eigen klasarchief. De archiefdoos kregen ze na afloop van de workshop overhandigd.

Beestige porseleinkaarten

De archiefcollectie van Liberas telt zo’n 6.000 porseleinkaarten. Allemaal zijn het verzorgde, kleine drukwerkjes uit de 19^de eeuw die door handelaars, verenigingen en personen gebruikt werden om zichzelf te presenteren. Deze bijzondere kaartjes werden vaak versierd met dieren. Na een beknopte uitleg over deze kaartjes gingen de leerlingen – geïnspireerd door de vele voorbeelden die ze zagen – zelf aan het werk. Met een stevig A5 blad en enkele knipprenten (figuren, diertjes, versieringen en letters uit enkele kopieën van porseleinkaarten), lijm, schaar en stiften mochten de leerlingen zich uitleven. De opdracht luidde: “Ontwerp een porseleinkaart voor een dier: hoe zou jij reclame maken voor een dier?” Omdat dit voor sommigen een abstract idee bleek te zijn, kregen ze enkele voorbeelden aangereikt: een aap die reclame maakt voor een klimzaal, een vogel maakt misschien reclame voor een vliegmaatschappij, een kangoeroe die zijn eigen bokszaal uitbaat. Ter afsluiting kreeg wie dat wou de kans om bij hun kaartje wat toelichting te geven. De gloednieuwe porseleinkaarten van de kinderen werden na afloop ook in de archiefdoos bewaard.

Reacties?

Een week na het bezoek van Liberas, kregen de deelnemende scholen een evaluatieformulier toegestuurd. Hieruit blijkt dat de leerkrachten en de leerlingen geboeid waren door de lessen en de workshop uitdagend en leuk vonden. Wel hadden sommige leerkrachten graag iets meer tijd gehad voor het creatieve luik. Al bij de volgende workshops werd met deze feedback rekening gehouden. Een leerkracht reageerde ook met veel enthousiasme via het Facebookkanaal van Liberas.

Praktisch

In principe worden deze klasbakken enkel tijdens de erfgoedweken aangeboden, maar omwille van de vele inschrijvingen opteerde Liberas ervoor om deze periode langer te laten lopen. Liberas zal de erfgoedklasbak bijgevolg het hele jaar door blijven aanbieden.

De Erfgoedklasbak Beestige porseleinkaarten duurt maximum 2 uur (een voor- of namiddag) en is geschikt voor leerlingen van de 2^de en 3^de graad van de lagere school. Wil je een Erfgoedklasbak reserveren? Heb je vragen? Mail naar educatie@liberas.eu of klik hier voor meer informatie.