Menu
Interview: Sporen van Democratie
Collectie
maandag 22 juni 2020
Geschreven door: Anouk Turnock

In januari 2020 ging Liberas van start met het project Sporen van democratie. In het kader van de “inhaalbeweging digitale collectieregistratie” voorzag de Vlaamse overheid hiervoor een projectsubsidie, en een nieuwe medewerker werd ingezet op het project. Na zes maanden intensief met het erfgoedmateriaal te hebben gewerkt, polste Liberas bij projectmedewerker Florian Van de Walle naar een stand van zaken.

Waar gaat het project Sporen van Democratie precies over?

Het hoofddoel van het project is om onze collectie verkiezingspropaganda digitaal raadpleegbaar te maken op onze website. Dit verkiezingsmateriaal vind je in alle maten en kleuren, maar is voor gebruikers dikwijls moeilijk doorzoekbaar. Er valt echter heel wat interessante informatie terug te vinden in de oude propaganda. Zo kan je perfect de rivaliteiten tussen partijen en politici zien, de evolutie in propagandastrategieën, alsook de belangrijke thema’s van de verkiezingen. Enkele collega’s van Liberas verwezen hier in 2018 al naar in LA Cahier 3 Verkiezingskoorts. Voor lokale geschiedenis is de collectie verkiezingsmateriaal dikwijls een dankbare bron. Puur visueel is dit een mooi voorbeeld van de tijdsgeest. Liberas heeft de voorbije jaren een omvangrijke collectie campagnemateriaal uitgebouwd. Net als de affichecollectie willen we die collectie naar een zo breed mogelijk publiek brengen.

Voorbeeld van propaganda uit de jaren 1930 uit het arrondissement Turnhout

Hoe heb jij het project aangepakt?

Bij de collectie verkiezingspropaganda denken velen enkel aan pamfletten en affiches, maar de collectie omvat veel meer dan dat. Ronselbrieven, verkiezingskranten, uitnodigingen voor meetings of blauwe bals, maar ook verkiezingsgadgets zoals petten, aanstekers, T-shirts, badges… maken deel uit van de collectie. In het begin kwam het erop aan een algemeen beeld te krijgen van de collectie.

Eens we dat beeld hadden werd er gezocht naar mogelijkheden om de verschillende stukken te beschrijven en gestructureerd op onze website te plaatsen. Voor die structuur besteedden we vooral aandacht aan hoe de verkiezingen historisch zijn gegroeid. De verschillende staatshervormingen maakten dit niet makkelijk, maar we hebben nu een passende en duidelijke structuur gevonden. Er werd gekozen voor een gelijkaardige aanpak zoals bij de affichecollectie. De affiches die als verkiezingspropaganda dienen krijgen in de beschrijving steeds de vermelding van het soort verkiezing en de datum. Als er personen worden afgebeeld wordt ervoor gezorgd dat er ook op naam kan worden gezocht.

In een derde stap wilden we de informatie nog toegankelijker maken voor gebruikers van onze collectie. Daarom wordt elke stuk propaganda in een digitaal schema ingepast in het collectiebeheersysteem Atlantis. Een gebruiker die bijvoorbeeld geïnteresseerd is in alle verkiezingsmateriaal voor de parlementsverkiezingen in 1968 voor Leuven zal via enkele muisklikken alle propaganda kunnen zien uit onze collectie die toen verspreid werd. Een groot deel van het werk bestaat er dus uit om elk stuk publiciteit zo goed mogelijk te beschrijven en het daarna proberen inpassen in de digitale structuur.

Liberale propaganda voor de volksraadpleging rond de koningskwestie uit de jaren 1950

Wat zijn tot nu toe jouw bevindingen over het project?

Er zit veel diversiteit in het verkiezingsmateriaal. Als relatief nieuwe kiezer zou je soms jaloers worden op je grootouders. Het verkiezingsdrukwerk dat zij in de brievenbus kregen was vaak doorspekt met humor. Soms zie je ook hoe hevig de kiesstrijd was en de expliciete rivaliteit tussen politieke figuren. Vooral bij de verkiezingen tussen de Tweede Wereldoorlog en de jaren 1960 zie je dat de propagandamachine op volle toeren draaide. Hierin zit ook de uitdaging voor een archivaris. Een archivaris streeft bij voorkeur naar uniformiteit terwijl de sterkte van deze collectie in de diversiteit zit.

Uitnodiging voor een optreden van Will Ferdy georganiseerd door de Liberale Partij voor de verkiezingen van 1961

Waar sta jij nu met het project?

Momenteel is er een werkproces ontwikkeld waarmee nieuwe stukken verkiezingsmateriaal kunnen worden beschreven en op Atlantis kunnen worden geplaatst. Al onze propaganda tot 1971 voor de wetgevende- en provincieraadsverkiezingen en tot 1988 voor de gemeenteraadsverkiezingen is inmiddels beschreven. Ook het materiaal van de federatieraad- en agglomeratieraadsverkiezingen en de volksraadpleging van 1950 zijn intussen geregistreerd. Samen komt dit neer op ongeveer 7.500 stukken. Na afronding van het project eind 2020, zal het materiaal raadpleegbaar zijn op de website.

Propaganda uit 1968 ten tijde van Leuven Vlaams

Wat is het verhoopte eindresultaat?

Ik hoop dat er zo veel mogelijk stukken geregistreerd en gedigitaliseerd zullen worden. En dat de resultaten van het project zo veel mogelijk mensen kunnen helpen in hun zoektocht naar verkiezingserfgoed. Verder hoop ik ook dat het project een duidelijke richtlijn heeft uiteengezet voor  de registratie van nieuw binnenkomend verkiezingsmateriaal.

Voorbeeld van propaganda uit de verkiezingen van 1974

Wat komt er na het afronden van dit project?

Het project zal altijd blijven voortleven wanneer er verkiezingen plaatsvinden. Sinds de start van het project is de manier waarop we met de collectie verkiezingen omgaan duidelijk veranderd.

Heb je vragen over het project Sporen van Democratie of heb je zelf verkiezingspropaganda die je zou willen schenken aan Liberas? Mail naar info@liberas.eu.