Menu
Kruiswegstraat 6: een Gentse speelfilm van onder het stof
Collectie
woensdag 16 augustus 2023
Geschreven door: Kris De Beule

Televisiezender Eclips TV, die zich richt naar 50-plussers, haalt regelmatig Vlaamse filmklassiekers van onder het stof. Het gaat hier niet om de Mira’s en Pallieters van deze wereld, maar om moeilijk te vinden films zoals bijvoorbeeld Verloren Maandag (Eric Monheim) of Kasper in de onderwereld (Jef Van der Heyden). De films worden zowat om het half jaar herhaald, geen ramp dus als je even vergeet om de digibox te programmeren. Ook Kruiswegstraat 6 (1973), de enige lange speelfilm van de Gentse filmmaker, gynaecoloog en pralinefabrikant Jean Daskalidès, wordt af en toe vertoond. Voor filmliefhebbers toch een vrij unieke kans, want de film werd in 2012 slechts in een beperkte oplage op DVD uitgebracht, en ook online is Kruiswegstraat 6 niet meteen te vinden.

Eerst even over het verhaal. Dat is gebaseerd op de roman De dames Verbrugge van Roger D’Exteyl uit 1953. Deze excentrieke Gentse schrijver gaf in eigen beheer (uitgeverij ’t Lanteernken) een aantal misdaadromans uit. D’Exteyl mag zijn goede vriend Daskalidès wel dankbaar zijn, want zonder deze verfilming was de man nu echt wel compleet vergeten. Boek en film vertellen het verhaal van enkele mysterieuze zussen die de plak zwaaien in een wat vastgeroeste Gentse bourgeoisfamilie waarin plots enkele moorden gebeuren.

De dialogen zijn half in het Gents, half in het Frans, een beetje zoals sommige oude Gentenaars nog steeds praten. Het Frans als voertaal was toen nog veel nadrukkelijker aanwezig in de stad. In de VRT-documentaire over Jean Daskalidès (in de reeks Histories) vertelt een getuige dat er in de Veldstraat toen bijna uitsluitend Frans werd gepraat. Vandaag vinden we hiervan nog sporen in de Cercle Royal Artistique et Littéraire de Gand (CRAL) en La Concorde. Maar het is lang zoeken naar een film waarin dit elitaire sfeertje even treffend wordt geschetst. Misschien komt Benvenuta van André Delvaux, gefilmd op de Coupure naar enkele romans van Suzanne Lilar, nog het meest in de buurt.

Voor de hoofdrol koos Daskalidès de Franse actrice Marie-José Nat, een bekende actrice maar zeker geen superster, en  daardoor juist betaalbaar voor een film die zonder overheidssubsidies werd gedraaid. Daskalidès was naar eigen zeggen platonisch verliefd op haar. En dat merk je, aan de manier waarop hij haar in beeld brengt bijvoorbeeld, mooi gekleed en in fraaie close ups. Verder zijn er acteur Roger Bolders, Daskalidès zelf, en een aantal vrienden van de regisseur zoals de televisiepresentatoren Nand Baert en Pros Verbruggen. In de beeldbank van Liberas zit een foto waarop Daskalidès met een deel van zijn cast te zien is.

De regisseur had tussen de bevallingen en de pralines door al diverse kortfilms gemaakt, en waagde zich met Kruiswegstraat 6 voor het eerst aan het grotere werk. Het resultaat is meer dan verdienstelijk, maar toch blijft het een film boordevol foutjes en onvolmaaktheden. Het verhaal hangt met haken en ogen aaneen, spanning en vertelritme ontbreken, en vooral de muziek werkt vaak storend. Er wordt – behalve door de professionele hoofdrolspelers – ook heel ondermaats geacteerd. Het lijkt soms allemaal een beetje op goed bedoeld amateurtoneel.

De film blijft overigens constant flirten met dat amateurisme, ook in de mis-en-scène en de montage. Dat maakt het allemaal heel spontaan, maar ook heel banaal. Noem het gerust de zwakheden van een debutant, al kwam er helaas nooit een tweede langspeler, en dus blijft het gissen naar de lessen die de regisseur uit dit eerste project trok. Daskalidès bleef zichzelf overigens een amateur noemen, in de eerste betekenis van het woord (amare = houden van). Kruiswegstraat 6 is inderdaad een film die met heel veel liefde is gemaakt, liefde voor de cinema, en liefde voor zijn thuisstad Gent.

En zoals elke oude film is Kruiswegstraat 6 ook een teletijdmachine, één die ons terugbrengt naar het Gent van exact 50 jaar geleden, met beelden van een vol geparkeerde Graslei en Groentenmarkt, het vliegveld van Sint-Denijs, en de fly-over aan het Zuid in volle opbouw. Alleen al voor deze Gentse terugblik is de film meer dan het bekijken waard.

Liberas bewaart diverse foto’s van Jean Daskalidès. Neem een kijkje in de beeldbank op deze website.