In het eerste nummer van Wetenschappelijke Tijdingen (WT) van 2018 staat het toneelarchief van het Letter- en Toneelkundig Gezelschap ‘Voor Taal en Vrijheid’ (VTV) uit Aalst in de kijker. WT is het tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging en wordt uitgegeven door de collega’s van ADVN (Archief en Documentatiecentrum voor het Vlaams-nationalisme).
Het toneelarchief van VTV dat in Liberaal Archief/Liberas bewaard wordt, komt aan bod in de rubriek ‘erfgoed van WT’. Dit archief biedt heel wat mogelijkheden voor onderzoek naar de Vlaamse beweging. Bovendien werd archief van toneelverenigingen nog nauwelijks gebruikt voor onderzoek naar de Vlaamse beweging vóór de Eerste Wereldoorlog. Nochtans droegen deze verenigingen zeker bij aan de emancipatie van de Vlamingen, want met toneel en toneelliteratuur kon men een breed publiek bereiken.
VTV werd in 1871 door enkele Vlaamsgezinde liberalen opgericht te Aalst. Het bestuur leek de maatschappelijke nood aan een dergelijk gezelschap in Aalst goed in te schatten: bij de stichting meldden zich meteen veertig leden en hun aantal groeide al snel aan tot meer dan driehonderd. Het gezelschap had als doelstelling “het aanmoedigen en beoefenen der Nederlandsche taal en letteren, tooneel en dichtkunde en verders alles wat tot de beschaving en veredeling van den geest kan bijdragen”.
VTV kan beschouwd worden als een liberaal toneelgezelschap. Het gezelschap onderhield nauwe contacten met andere liberale verenigingen in Aalst en stelde de vrijheid van denken centraal. Bovendien sloot het bestuur zich in 1890 aan bij de ‘Bond van de Liberale Maatschappijen’ van Aalst.
Als verenigingsarchief is het archief van VTV bijzonder interessant vanwege zijn volledigheid en de brede periode die het dekt. Het omvat de periode 1871-1985 en beslaat twintig strekkende meter. Het archief bevat onder meer verslagboeken, documenten met betrekking tot de leden, briefwisseling, stukken met betrekking tot toneelproducties zoals toneelstukken, partituren en liedteksten, documenten met betrekking tot toneelwedstrijden en promotiemateriaal. Bovendien is ook de toneelbibliotheek van het gezelschap bewaard gebleven. De boeken in de collectie geven een duidelijk beeld van het repertoire van het gezelschap. Zowel het archief als de bibliotheek herbergen dus zeer interessant onderzoeksmateriaal.
Voor de inventaris, Klik hier
