Menu
Over dynastieën gesproken… de Amelots van Zingem
Collectie
maandag 23 november 2020
Geschreven door: Bart D’hondt

In een recente schenking van de Liberale Mutualiteit Oost-Vlaanderen bevond zich het staatsieportret van Alfred Amelot, burgemeester van Zingem en stichtend voorzitter van deze mutualiteit.

Gedurende anderhalve eeuw bestuurde de liberale familie Amelot deze Oost-Vlaamse gemeente tussen Gent en Oudenaarde. Jacques Chrétien Amelot (1769-1850) was burgervader van Zingem van 1804 tot zijn overlijden, waarna zijn zoon Jean-Baptiste Amelot (1815-1886) de sjerp overnam tot 1886. Er volgde een kort intermezzo onder de katholieke burgemeesters Honoré de Merlier en Louis Ceuterick, maar in 1896 werd de Amelot-dynastie terug op de sporen gezet. Een neef van Jean-Baptiste, de 28-jarige advocaat Alfred Amelot (1868-1966), werd de nieuwe burgemeester. De derde telg van de Amelots zou een Belgisch record neerzetten door niet minder dan 68 jaar aan de macht te blijven. Pas in 1964, op 96-jarige leeftijd, gaf hij de fakkel door aan de CVP’er Martin De Smet.

portretschilderij Alfred Amelot – https://hdl.handle.net/21.12117/22950786

Amelot loodst in die onvoorstelbaar lange mandaatperiode Zingem niet enkel door twee wereldoorlogen. Hij zet aan in het jaar waarin de allereerste moderne Olympische zomerspelen worden georganiseerd, de gebroeders Lumière de eerste film tonen, radioactiviteit wordt ontdekt,  La bohème van Puccini in première gaat, Parijs-Roubaix voor het eerst wordt betwist (en gewonnen door de Duitser Jozef Fischer) en Marconi de draadloze telegrafie patenteert. De Gentenaar Paul de Smet de Nayer staat aan het hoofd van een katholieke regering met een absolute meerderheid in het parlement, de Democraat Stephen Grover Cleveland begint aan zijn tweede termijn als president van de Verenigde Staten (en verwelkomt in 1896 Utah als 45e staat van de VS) en Nicolaas II wordt tot tsaar gekroond in Rusland (en zou in 1918 als laatste tsaar aan zijn einde komen in Jekaterinenburg). In 1964, jaar waarin hij uiteindelijk op rust ging, domineren de Beatles en de Stones de hitlijsten, krijgt Sartre de Nobelprijs voor de literatuur (die hij, tegendraads als steeds, weigert), verschijnt de iconische Ford Mustang in de handel, lanceert Rusland de eerste meerkoppige bemanning naar de ruimte en wordt de latere Zuid-Afrikaanse president Nelson Mandela door het apartheidsregime tot levenslange opsluiting op Robbeneiland veroordeeld. In de Sovjetunie wordt Chroestjev opzij gezet door Breznjev, in de Verenigde Staten raakt president Johnson na het Tonkin-incident helemaal verstrikt in de Viëtnamoorlog en in België wordt de rooms-rode regering van de christendemocraat Théo Lefèvere geconfronteerd met taalperikelen in de Brusselse rand, wat tot de oprichting van het FDF leidt. De maatschappelijke veranderingen die Amelot als politicus meemaakte mogen er dan ook best wezen en kan men zich nu nog moeilijk voorstellen.

Zijn herhaaldelijke herverkiezing maakt duidelijk dat hij op massale steun kon rekenen van de Zingemnaars en dus ongetwijfeld een door hen gewaardeerd beleid voerde. Maar na zijn eerste verkiezing, nog onder het regime van het meervoudig algemeen stemrecht voor mannen, wordt snel duidelijk dat Zingem niet groot genoeg is voor zijn ambities. Hij sluit zich in Gent (waar hij samen met zijn familie de winters doorbrengt) aan bij de Liberale Associatie en gaat er deel uitmaken van het bestuur, waarna hij bouwt aan een nationale loopbaan. Hij vertegenwoordigt van 1919 tot 1950 het kiesarrondissement Oudenaarde in de Kamer van Volksvertegenwoordigers en was van 1927 tot 1950 secretaris van de Kamer. Hij laat intussen in Zingem een woonst optrekken die in verhouding staat tot zijn ambitie. Het kasteel Amelot, gebouwd in 1905, doet momenteel dienst als gemeentehuis.

postkaart – Kasteel Amelot in Zingem – https://hdl.handle.net/21.12117/8739404

Amelot is daarnaast echter vooral betrokken bij de ontwikkeling van het liberaal mutualiteitswezen. In 1893 sticht hij in Zingem de maatschappij voor onderlinge bijstand Help U Zelve, zoekt aansluiting bij vergelijkbare initiatieven in de brede omgeving en komt in 1909 aan het hoofd van het Verbond van Liberale Mutualiteiten van het arrondissement Oudenaarde te staan. In 1931 sticht hij samen met enkele gelijkgestemden het Herverzekeringsverbond der Liberale Maatschappijen van Onderlinge Bijstand van de Provincie -Oost-Vlaanderen (erkend bij koninklijk besluit van 2 februari 1932), vanaf 1974 het Verbond der Liberale Mutualiteiten van Oost-Vlaanderen “De Voorzorg”, en wordt de eerste voorzitter. In ons fotodatabank bevindt zich een mooi aandenken uit deze periode, met name een afbeelding uit 1947 van een tourbus van het door hem gesponsorde Vakantiefonds De Voorzorg, met vrolijke kindergezichtjes achter de ramen en overduidelijk spandoek op de flank.

Liberaal Vacantiefonds, Alfred Amelot – https://hdl.handle.net/21.12117/1427114

De zetel van deze mutualiteit zal tot 1952 in Zingem zijn gevestigd, waarna het hoofdkwartier verhuist naar Gent. In de marge van deze verhuis wordt Amelot gehuldigd en wordt zijn staatsieportret geschilderd. Dit portret wordt gemaakt door de Oudenaardse kunstschilder André Tahon (1907-1985). Deze bouwt in de jaren ’30 en ’40 een stevige reputatie op als portretschilder, wat onder meer resulteert in de opdracht om een portret van Koning Albert I te schilderen. Met deze referentie in de hand wordt hem in 1949 gevraagd naar de Verenigde Staten te reizen om er het portret van president Harry Truman te schilderen.

Amelot verliest de gemeenteraadsverkiezingen van 1964 en legt de riem af. Twee jaar later overlijdt hij, op 98-jarige leeftijd, na wat zonder enige overdrijving een goed gevuld leven mag worden genoemd.