Niet enkel historische figuren, verenigingen en initiatieven die streven naar vrijheid, emancipatie, zelfontplooiing en democratie maken deel uit van het erfgoed van het vrije denken en handelen. Ook vandaag laten allerhande individuen en groepen zich inspireren door het vrijheidsideaal. Liberas wil als Vlaams erfgoedcentrum van het vrije denken en handelen – waar mogelijk – ook buitenlandse initiatieven en projecten die een bijdrage lever(d)en aan het realiseren van het vrijheidsideaal onder de aandacht van de erfgoedgemeenschap brengen.

Liberas-onderzoekscoördinator dr. Christoph De Spiegeleer nam op 25 november 2022 een interview af met dr. Emma Park. Emma Park treedt sinds kort op als de nieuwe hoofdredactrice van het in maart 2022 geherlanceerde Britse online opinieblad The Freethinker (°1881), één van de oudste nog bestaande Europese vrijdenkersperiodieken. Emma Park begeleidde de inhoudelijke en vormelijke vernieuwing met de lancering van een volledig nieuwe website: www.freethinker.co.uk.

Het blad beschikt van oudsher over weinig financiële middelen en in 2014 drong een volledige overgang naar online zich op. Het blad heeft sinds zijn ontstaan nauwe banden met de National Secular Society (°1866) maar vaart een onafhankelijke koers. Secular Society Ltd, het bedrijf zonder winstoogmerk dat vandaag nog steeds instaat voor de (online) uitgave, werd op het einde van de 19de eeuw opgericht om legaten te kunnen ontvangen van vrijdenkers. Het ontvangen van legaten door vrijzinnige organisaties was toen verre van evident tegen de achtergrond van de Engelse wetgeving tegen ‘blasfemische laster’.

Emma Park blikt in het Liberas-interview met Christoph De Spiegeleer terug op de rijke geschiedenis van de Britse vrijdenkersbeweging. In 2022 is het exact 140 jaar geleden dat de oprichter en bezieler van The Freethinker, George William Foote (1850-1915) een eerste proces kreeg aangesmeerd wegens blasfemie vanwege de publicatie van een satirische religiekritische cartoon in The Freethinker. Figuren zoals Foote en Charles Bradlaugh (1833-1891) probeerden op allerhande manieren de impact van georganiseerde religie, in het bijzonder de Kerk van Engeland, in het publieke leven in te dijken en aan te klagen en betaalden daar een aanzienlijke prijs voor.

In het gesprek gaat Emma Park dieper in op wat vrijdenken in de 21^ste eeuw voor haar inhoudt en hoe zij met de nieuwe website het vrijheidsideaal vanuit een traditie van cultureel liberalisme wil invullen. Een kritische vrijdenkersblik gaat vandaag net als gisteren over meer dan het verzet tegen de als disproportioneel en vrijheidsbeperkend ervaren impact van georganiseerde religie op het denken en leven van burgers. In de nieuwe editie van The Freethinker staat vrijdenken voor het vermogen om zich vrij uit te drukken, om alle vragen zonder passie of vooringenomenheid te benaderen, en om het individu als doel en niet als middel te behandelen.

Wat kan een online vrijdenkersblad vanuit deze benadering vandaag betekenen in hedendaags Groot-Brittannië, het eerste land dat uit de Europese Unie stapte maar ook een land waar bisschoppen nog steeds automatisch in het Hogerhuis zetelen en de vorst aan het hoofd van de staatskerk staat? Maakt het bespotten van gevestigde religieuze en andere autoriteiten via cartoons en satire nog steeds deel uit van het arsenaal van de vrijdenkerscultuur die The Freethinker belichaamt? Deze en andere vragen komen aan bod in een inspirerend gesprek waarvan de volledige met beelden voorziene registratie op het YouTube-kanaal van Liberas te beluisteren valt. Het interview kan ook in uitgeschreven vorm geraadpleegd worden op de website van The Freethinker.