Eind mei 2023 bevinden zich meer dan 10.000 affiches in de collectie van Liberas. Reeds van bij de oprichting in 1982 heeft Liberas ingezet op het verzamelen en bewaren van affiches. De affiches zijn gefotografeerd. De meeste zijn te bekijken via de website www.liberas.eu. De originele exemplaren bevinden zich netjes opgeborgen en gesorteerd in het archiefdepot van Liberas.
1830-1914
De oudste affiches dateren uit de Franse periode en uit de tijd van de oprichting van België in 1830. Opmerkelijk is een stuk uit oktober 1830 waarin het Voorlopig Bewind van België besluiten bekend maakt. Affiches uit de eerste helft van de 19de eeuw zijn beperkt in de collectie van Liberas. Vanaf de jaren 1850 worden er meer verkiezingsaffiches gepubliceerd. Daarvan zijn er gelukkig al wat meer exemplaren bewaard. Ook toneel- en muziekmaatschappijen maken gebruik van het medium om hun activiteiten in de kijker te plaatsen. Het betreft meestal tekstaffiches: de vormgevers besteden niet altijd veel aandacht aan typografie of leesbaarheid. Iedere centimeter wordt benut ook al komt dat de boodschap niet altijd ten goede. Tekeningen en illustraties duiken vooral op in verkiezingstijd. Affiches dienden om op de muur op of andere openbare plaatsen te worden gekleefd. Na gebruik bleef er maar weinig meer over. Dat stukken toch zijn bewaard heeft er mee te maken dat drukkers, verkiezingskandidaten of bestuursleden van verenigingen een exemplaar uit de gedrukte stapel hielden en netjes bewaarden.
1918-1940
Voor de periode na de Eerste Wereldoorlog kenmerkt de affichecollectie zich eveneens door vooral tekstuele affiches. Aankondigingen van lezingen, toneelopvoering en cinemavoorstellingen doorheen het land illustreren een actief verenigingsleven. Verder zijn er interessante verkiezingsaffiches bewaard uit de politiek woelige tijden van het interbellum. Sinds enkele jaren ligt de focus van Liberas op nieuwe verzamelgebieden zoals bedrijfserfgoed. Dit brengt met zich mee dat de collectie is aangegroeid met reclamemateriaal waaronder ook een aantal vooroorlogse exemplaren. Sponsors (brouwerijen, sigarettenmerken) bieden steeds meer voorgedrukte affiches aan. Naast merkreclame (in kleur) is er ruimte om de eigen activiteit op te drukken (in zwart).
1945-1990
De collectie biedt een zelfde beeld zoals voor de periode na de Tweede Wereldoorlog. Verkiezingsaffiches en affiches die uitnodigen voor culturele evenementen allerhande vormen het profiel. Illustraties of foto’s maken steeds meer integraal deel uit van de vormgeving. In de ontwerpen is ruimte voor rust en leegte en lettertypes worden minder door elkaar gehaspeld.
1990-heden
Dankzij de opkomst van de computer en de daarbij veranderende printtechnologie verandert tegen het einde van de 20ste eeuw er een en ander op het gebied van affiches. Voor verkiezingsmateriaal wordt nog wel beroep gedaan op de lokale drukker en in de loop van de 21ste eeuw op online drukkerijen. Culturele verenigingen evenwel proberen dankzij de nieuwe technologie de prijzen te drukken en gaan zelf aan de slag. Eigen ontwerpen krijgen vorm dankzij software voor tekstverwerking, beeldverwerking of volledige opmaak. Printen gebeurt op een laserprinter of een copier al dan niet in zwartdruk op gekleurd papier en nadien zelfs in volledige kleurendruk. Affiches zijn eenvoudig te produceren en zien er net daarom soms iets minder professioneel uit dan voorheen. De opkomst van nieuwe digitale media verdringt intussen het medium. De Liberas-collectie groeit voorlopig wel nog aan bij zowat iedere archiefschenking.
Affiches gebruiken
Affiches zijn door hun vormgeving en door de gebalde communicatie ideale illustraties voor historische boeken en expo’s. Ze vormen ideale representaties van de tijdsgeest waarin ze zijn geproduceerd. Op www.liberas.eu kan je door het aanvinken van een aantal opties (Uitgebreid zoeken > Beeldbank > Collectie> Affiche) enkel in de affichecollectie zoeken. Ongeveer 90% van de collectie is vrijgegeven en het kan dus aangewezen zijn om toch nog even contact op te nemen wanneer je niet meteen vindt wat je zoekt.
